ترمز دستی که به آن ترمز اضطراری نیز گفته می شود، یکی از بخش های مهم ایمنی وسیله نقلیه شما است. در واقع باید گفت که همه اتومبیل ها باید دارای ترمز دستی باشند که بتواند خودرو را در رمان خاموشی به طور کامل متوقف کند. سیستم ترمز دستی الکترونیکی و ترمز دستی مکانیکی از جمله انواع این بخش حیاتی خودرو هستند.
با این حال، با گذشت زمان، ترمز دستی ممکن است از کار بیفتد و ناکارآمد شود. از این رو تعمیر و تنظیم مجدد آن اهمیت زیادی پیدا می کند.
اما ترمز دستی چیست و چگونه آن را تعمیر کنیم؟ چه موقع ترمز دستی را بخوابانیم؟ و… سوالاتی که با مطالعه این مقاله، پاسخ آن ها را برای خودروهای مختلف خواهید یافت. پس پیشنهاد می کنیم تا انتها با ما همراه باشید.
نحوه عملکرد ترمز دستی
ترمز دستی خودرو برای دور زدن سیستم ترمز هیدرولیک در صورت خرابی طراحی شده است. هنگامی که ترمز اضطراری را فشار می دهید، کابل فلزی که به آن متصل است، از یک اهرم میانی عبور کرده و قدرت کشش را افزایش می دهد. سپس یک اکولایزر می آید که این قدرت را به طور مساوی بین ترمزها تقسیم می کند.
در اکثر وسایل نقلیه، ترمزهای دیسکی یا کاسه ای به یک اهرم مکانیکی متصل هستند. اگر ترمز دیسکی باشد، پیستون کالیپر موجود به احتمال زیاد به یک اهرم اضافی متصل شده است. هنگامی که ترمز را می کشید، اهرم باعث فشار به پیستون ها می شود. همچنین اگر ترمز کاسه ای باشد، کابل فلزی یک اتصال مستقیم به اهرم روی کفشک ترمز دارد.
بنابراین، نحوه عملکرد ترمز دستی و اهمیت آن در صورت خرابی ترمز هیدرولیک را می دانید. اما، زمانی که ترمز پایی هنوز فعال است، آن را اعمال نکنید. چه طرح فروش اقساطی خودرو داخلی را تجربه کرده باشید و چه مالک یک مدل خارجی باشید، کشیدن ترمز دستی در این هنگام، تعادل خودرو را به هم زده و ممکن است باعث بروز اتفاقات ناگوار شود.
رگلاژ کردن ترمز دستی
در ابتدا بهتر است با مفهوم عبارت رگلاژ کردن آشنا شویم. رگلاژ در لغت به معنای تنظیم کردن است و برای تعمیر و درست کردن لوازم و دستگاه های مختلف و از جمله خودرو به کار برده می شود.
زمانی که بخش هایی از ماشین چون ترمز دستی، کلاچ، درب ها و … عملکرد صحیح خود را از دست بدهند و نیاز به تنظیم مجدد داشته باشند، می توان مشکل آن ها را با استفاده از رگلاژ کردن برطرف نمود.
بنابراین اگر پس از ثبت نام در طرح فروش خودرو اقساطی تحویل فوری و خرید ماشین دلخواه خود با چنین مشکلات ساده ای روبرو شدید، اصلا نگران نباشید چرا که ماشین شما به سادگی کارایی اولیه خود را به دست خواهد آورد.
نحوه رگلاژ انواع مختلف ترمز دستی
برای رگلاژ ترمز دستی در خودروهای جدید می توانید چهار روش را به کار گیرید. البته توجه داشته باشید که این روش ها بسته به نوع ترمز شما کارایی دارند. از این رو مهم است که هنگام خرید ماشین، علاوه بر مطالعه شرایط خرید خودرو به مشخصات و ویژگی های آن هم توجه ویژه ای داشته باشید. پس پیش از هر اقدامی ابتدا از نوع ترمز ماشین خود آگاهی یابید.
روش اول
یکی از دلایل خراب شدن ترمز دستی، می تواند مربوط به شل شدن پیچ رگلاژ خودرو باشد. از این رو لازم است تا مطابق مراحل زیر عمل نمایید:
- خودرو را در سطحی صاف و بدون شیب پارک کنید.
- ترمز دستی را بخوانید.
- درب کناری اهرم ترمز دستی را باز کنید.
- پیچ رگلاژ را مشاهده خواهید کرد. آن را سفت کنید. توجه داشته باشید تا جایی این پیچ را سفت کنید که ترمز دستی با بالا آمدن تا 5 دندانه، سفت شود.
اگر شما هم با بهره مندی از طرح فروش اقساطی سایپا 151 مالک این خودرو و یا دیگر مدل های خانواده پراید شده اید، می توانید رگلاژ ترمز دستی پراید را مطابق با آنچه که گفتیم انجام دهید.
همچنین شایان ذکر است که رگلاژ ترمز دستی پژو ۴۰۵، ترمز دستی 206 و رگلاژ ترمز دستی سمند به این صورت قابل انجام هستند.
روش دوم
دیگر روش ممکن برای تعمیر ترمز دستی و رگلاژ آن، به شرح زیر می باشد. شما می توانید به راحتی خود این کار را انجام دهید البته از آنجا که لازم است ترمز دستی خودرو را بخوابانید، ضروری است که ماشین را در سطحی صاف پارک کرده و از توقف کامل آن اطمنیان یابید. گام های زیر را به ترتیب دنبال کنید:
- خودرو را پارک کرده و ترمز دستی را بخوابانید.
- مهره رگلاژ را شل کنید. توجه داشته باشید که نیازی به باز کردن کامل آن نیست و تا حدی که بسیار شل باشد، کافی است.
- حال ترمز دستی را 4 الی 5 بار به طور متوالی بالا و پایین بکشید.
- در حالتی که ترمز دستی خوابیده است، خودرو را روشن کنید.
- اکنون پدال ترمز را فشار داده و پس از 3 الی 4 ثانیه رها نمایید. این کار را برای سه بار تکرار کنید.
- در آخرین بار و پس از رها کردن ترمز، خودرو را خاموش کنید.
- اکنون پیچ رگلاژ را سفت نمایید. توجه کنید که این میزان باید در حدی باشد که ترمز دستی پس از 9 دندانه سفت شود.
بنابراین اگر به دنبال روش رگلاژ ترمز دستی برلیانس h230، رگلاژ ترمز دستی l90 و یا دیگر مدل های مشابه هستید، توصیه می کنیم این کار را انجام دهید.
روش سوم
این آموزش تنها به دو روش قبل ختم نمی شود و در این قسمت قصد داریم روش سوم رگلاژ ترمز دستی 405 و یا برخی دیگر از خودروها را به شما آموزش دهیم.
همواره برای اثر بخشی بیشتر سیستم ترمز، فاصله بسیار کمی بین لنت و کاسه در نظر گرفته می شود که در اثر ترمز گرفتن، این فاصله تغییر می کند. در این صورت شما می توانید هر چند وقت یکبار، زیر محور چرخ ها جک زده و پیچ رگلاژ را بچرخانید. این کار را باید تا حدی انجام دهید که کاسه چرخ با لنت ها تماس پیدا کند. با کمی چرخاندن پیچ رگلاژ در جهت مخالف این روش پایان می یابد.
اگر مدت کمی است که از طریق طرح فروش اقساطی خودرو خارجی با قیمت مناسب مالک یک ماشین جذاب شده اید و احساس می کنید که ترمز دستی آن کارایی سابق را ندارد، روش مذکور می تواند یک راه حل بدون هزینه برای شما باشد.
روش چهارم
اما آخرین و ساده ترین روش تعمیر ترمز دستی خودرو به شرح زیر است:
ابتدا رو به جلو حرکت کنید و یک دفعه ترمز دستی را بکشید. حال به سمت عقب پیش روید و مجدد به صورت ناگهانی ترمز دستی را فعال کنید. این کار را چندین بار پشت سر هم تکرار نمایید تا ترمز دستی خودروی شما به صورت اتوماتیک رگلاژ شود.
رانندگی با ترمز دستی بالا
اگر مالک یک خودروی اتوماتیک هستید، می دانید که در صورت فعال بودن ترمز دستی، خودرو به هیچ عنوان حرکت نخواهد کرد اما در خودروهای معمولی، ممکن است بارها و به علت فراموشی با ترمز دستی بالا رانندگی کرده باشید.
فعال گذاشتن ترمز دستی در وسیله نقلیه در حین رانندگی یک اتفاق رایج و یک اشتباه ساده است، به خصوص اگر با وسیله نقلیه ای رانندگی کنید که به آن عادت ندارید اما اولین نشانه این مشکل، کمبود نیرو است. همچنین اگر مدت طولانی به این صورت رانندگی کنید، ممکن است یک بوی سوختگی به مشام تان برسد. در این صورت باید فهمید که لنت ها خیلی داغ شده اند.
اما آیا رانندگی با ترمز دستی بالا به خودرو آسیب جدی می رساند؟
پاسخ این سوال تا حدی بستگی به سرعتی دارد که در زمان فعال بودن ترمز دستی، با آن در حال حرکت بودید. همچنین دیفرانسیل جلو یا عقب بودن خودرو دیگر عامل تاثیرگذار بر این موضوع است.
در اکثر موارد، فعال بودن ترمز دستی در حین رانندگی در مسافت های کوتاه و با حداقل سرعت، مشکلی خاصی ایجاد نخواهد کرد. هنگامی که ترمز دستی فعال می شود، بین لنت ترمز و روتورها اصطکاک ایجاد می کند. بنابراین هرچه با سرعت بیشتری رانندگی کنید، اصطکاک و گرمای بیشتری تولید می شود.
گاهی اوقات این گرما می تواند به روغن ترمز منتقل شده و در شرایط حادتر باعث به جوش آمدن این روغن شود. با این حال، اغلب اوقات، گرمای تولید شده فقط روی لنت های ترمز اثر منفی گذاشته و سبب نرم شدن آن ها می شود. در این صورت متوقف کردن وسیله نقلیه شما سخت خواهد شد.
همچنین شایان ذکر است که اگر وسیله نقلیه شما دیفرانسیل جلو باشد، ممکن است در حین حرکت با ترمز دستی فعال، چرخ های عقب نچرخیده و روی آسفالت کشیده شوند که این اتفاق، فرسودگی لاستیک ها را به دنبال دارد.
4 علت قفل شدن ترمز دستی
قفل شدن ترمز دستی می تواند به چندین علت مختلف باشد. از این رو در ادامه پاسخ سوال چرا ترمز دستی پایین نمیاد را در 4 مورد بیان کرده ایم:
- خرابی کابل ترمز دستی
- گرما یا سرمای شدید هوا
- کالیپر یا لنت ترمز معیوب
- نشتی روغن ترمز
علت روشن شدن چراغ ترمز دستی چیست؟
اگر شاهد روشن ماندن چراغ ترمز دستی پس از خواباندن آن بودید، ممکن است خودروی شما دچار هر یک از مشکلات زیر شده باشد:
- روغن ترمز کم
- تنظیم نبودن فشار روغن
- اختلال در سیستم ABS
- سنسورهای معیوب
- درگیر بودن ترمز دستی و پایین نبودن کامل اهرم آن
اهمیت ترمز دستی
همانطور که مطالعه کردید و احتمالا هم خود می دانید، ترمز دستی نقش حیاتی را در وسیله نقلیه ایفا کرده و از اهمیت بسیاری برخوردار است. از این رو لازم است تا به صورت دوره ای برای سرویس کردن آن اقدام کرده و در صورت بروز هرگونه مشکلی، سریعا به یک تعمیرگاه تخصصی مراجعه نمایید.
مراقب باشید که نادیده گرفتن کوچک ترین مشکلی در خودرو ممکن است سلامت سرنشینان را به خطر انداخته و شما را متحمل هزینه های اضافی کند.
سوالات متداول
ترمز دستی چیست؟
ترمز دستی، ترمز اضطراری یا ترمز الکترونیکی یک اهرم دستی یا مکانیکی است که از طریق کابل فلزی به چرخ های عقب متصل می شود. ترمز دستی را در بین دو صندلی جلو خواهید دید. در واقع می توان آن را به عنوان یک سیستم ترمز پشتیبان توصیف کرد که وقتی ترمزهای اولیه کار نمی کنند وارد عمل می شود.
ترمز دستی چند نوع است؟
به طور کلی می توان گفت که ترمزهای دستی شامل دو مدل می باشند؛ ترمز دستی مکانیکی یا اهرمی و برقی یا دکمه ای. تمام خودروهای قدیمی تر شامل ترمز دستی اهرمی هستند. به این صورت که یک اهرم در کنار صندلی راننده تعبیه شده است و با بالا بردن فعال شده و با پایین آوردن غیر فعال می شود. اما ترمز دستی های دکمه ای، همانطور که از نامشان پیداست به صورت تنها یک دکمه هستند که روی آن حرف P نوشته شده است. در این نوع ترمز بر روی هر چرخ یک سیستم الکترونیکی تعبیه شده است که به محض فشردن این دکمه، به دیسک ها فشار وارد می کند.
مزایای ترمز دستی مکانیکی چیست؟
تعمیر راحت و آسان، قیمت پایین قطعات یدکی و هزینه پایین انجام سرویس های دوره ای از جمله مزایای این نوع ترمزها هستند.
معایب ترمز دستی های اهرمی چیست؟
متاسفانه ترمزهای دستی اهرمی خالی از اشکال نیستند و از مهم ترین معایب آن ها می توان به اشغال فضای اضافی در مقایسه با ترمزهای الکترونیکی، استهلاک بالای قطعات و لنت ها به خصوص در صورت فعال بودن ترمز در حین رانندگی، قدرت ناکافی برای کنترل خودروهای دنده اتومات و نیاز به دقت زیاد برای فعال و غیرفعال کردن صحیح آن اشاره کرد.
تفاوت ترمز دستی مکانیکی با برقی چیست؟
به عنوان مهم ترین نکته می توان گفت که ترمز دستی برقی ایمن تر است. برخلاف ترمز های مکانیکی که پس از مدتی عملکرد خوب اولیه خود را از دست داده و به تعمیر نیاز دارند، ترمزهای دستی برقی به صورت لحظه ای توسط سیستم ECU بررسی شده و با تنظیم اعمال نیرو میان چرخ های خودرو، مانع از حرکت آن می شوند. همچنین فعال و غیر فعال کردن ترمز دستی مکانیکی نیاز به دقت دارد در حالی که در سیستم برقی تنها با فشردن یک دکمه این کار انجام می شود. در آخر هم باید گفت که در صورت غیرفعال کردن نادرست ترمز اهرمی و رانندگی با این شرایط، خودروی شما ممکن است متحمل آسیب های جدی شود در حالی که در مدل برقی، در صورت غیر فعال نکردن ترمز و شروع به حرکت کردن، ترمز به طور خودکار غیرفعال خواهد شد.
