سیستم اگزوز خودرو از جهات مختلفی اهمیت دارد. هنگامی که یک خودرو رانده می شود، گازهای زائدی تولید می کند که باید از موتور خارج شوند. سیستم اگزوز نقش کلیدی در مدیریت انتشار گازهای گلخانه ای و اطمینان از دفع صحیح دود دارد.
ورودی هوا و اگزوز خودرو از چندین بخش تشکیل میشود، که یکی از بخش های آن، سنسور اکسیژن است که اغلب سنسور O2 نامیده می شود. این قطعات با هم کار می کنند تا با سیستم تزریق سوخت ارتباط برقرار نموده و به حفظ عملکرد خودرو کمک کنند.
سنسور اکسیژن چیست؟
سنسور اکسیژن چیست؟ سوالی که احتمالا پس از شنیدن نام این سنسور به ذهنتان می رسد. حسگر O2 وظیفه اندازه گیری میزان اکسیژن نسوخته در اگزوز را بر عهده دارد. این بخش با واحد کنترل الکترونیکی خودروی شما (ECU) ارتباط برقرار می کند تا به شما بگوید که نسبت هوا به سوخت مناسب برای بهترین عملکرد موتور چقدر باید باشد.
بنابراین پس از خرید خودرو اقساطی با اقساط 36 ماهه و یا نقدی لازم است تا حواستان به این بخش از وسیله نقلیه باشد. از این رو توصیه می کنیم به خواندن ادامه دهید تا در مورد وظیفه سنسور اکسیژن در خودرو چرایی اهمیت آن بیشتر بدانید. موردی که لازم است پس از خرید اقساطی خودرو های خارجی و یا داخلی از آن اطلاع کافی داشته باشید.
وظیفه سنسور اکسیژن
حال که به طور کلی با سیستم O2 خودرو آشنا شدید، لازم است بدانید که سنسور اکسیژن چه کاری در خودرو انجام می‌دهد؟
سنسور O2 از طریق نظارت بر این سطوح اکسیژن، نقش مهمی را در اندازه گیری این مخلوط هوا و سوخت انجام می دهد تا سیستم تزریق سوخت بتواند مطابق با آن تنظیم شود. وظیفه اصلی سنسور اکسیژن این است که به ECU بگویند که آیا یک مخلوط سوخت خیلی کم چرب است(به این معنی که اکسیژن زیادی وجود دارد)، یا اینکه خیلی غنی است(اکسیژن کافی موجود نیست).
سنسور اکسیژن از سال 1981 برای وسایل نقلیه اجباری شد و بسیاری از وسایل نقلیه ساخته شده پس از سال 1996 باید چندین سنسور اکسیژن داشته باشند. لازم به ذکر است که اگر پس از خرید اقساطی خودرو های داخلی و یا خارجی متوجه شدید که دستگاه شما به چندین سنسور اکسیژن مجهز شده است، تعجب نکنید چرا که سنسورهای O2 اضافی برای نظارت بر نحوه عملکرد مبدل کاتالیزوری استفاده می شوند.
سنسورهای اکسیژن چگونه کار می کنند؟
میزان اکسیژن در موتور حاصل عوامل متعددی از جمله دمای هوا، ارتفاع، دمای موتور، بار روی موتور و فشار هوا است. نسبت ایده آل برای اکسیژن و بنزین در محدوده مشخصی است که بسته به انواع مختلف گاز کمی متفاوت می باشد. در حالتی که اکسیژن کمتری وجود داشته باشد، سوخت پس از احتراق باقی می ماند که به آن مخلوط غنی می گویند.
از طرف دیگر، اگر اکسیژن بیشتری وجود داشته باشد، به آن مخلوط بدون چربی گفته می شود. هر دو مخلوط غنی و کم چربی برای ماشین شما و همچنین برای محیط زیست مضر هستند. یک مخلوط غنی منجر به احتراق ناقص و آلودگی می شود. همینطور یک مخلوط بدون چربی، آلاینده های اکسید نیتروژن تولید می کند که ممکن است کاهش عملکرد خودرو و آسیب موتور را به دنبال داشته باشد.
به طور معمول، یک سنسور O2 به دلیل یک واکنش شیمیایی ناشی از نسبت بنزین به اکسیژن نامتعادل، ولتاژ ایجاد می کند. اکثر موتورهای خودرو می توانند بر اساس ولتاژ سنسور O2 تعیین کنند که چه مقدار سوخت برای موتور صرف شود. همچنین محل قرار گیری سنسور اکسیژن در نزدیکی نقاطی در سیستم اگزوز است تا مشخص شود که آیا مخلوط های غنی یا کم چربی در ماشین شما وجود دارند یا خیر.
بنابراین اگر پس از خرید اقساطی سایپا و یا دیگر برندهای خودروسازی، سنسور اکسیژن خودروی شما به درستی کار نکند، کامپیوتر مدیریت موتور نمی تواند نسبت هوا به سوخت را تعیین کند. بنابراین، موتور مجبور است حدس بزند که چقدر بنزین مصرف کند، در نتیجه موتور همراه با آلودگی کار کرده و وسیله نقلیه ضعیف عمل می کند.
5 علامت هشدار دهنده خرابی سنسور اکسیژن
سنسورهای O2 به تعمیر و نگهداری منظم مانند فیلتر هوا یا فیلتر روغن نیاز ندارند، اما به مرور زمان ممکن است فرسوده شوند. خرابی سنسور اکسیژن می تواند منجر به ناتوانی ECU در تنظیم نسبت هوا به سوخت مناسب شود که می تواند اختلال در عملکرد موتور را به دنبال داشته باشد.
در اینجا برخی از علائم خرابی سنسور اکسیژن ذکر شده اند که لازم است هنگام خرید و فروش خودرو آن ها را بررسی نمایید:
افزایش مصرف سوخت
خرابی سنسور اکسیژن می تواند باعث افزایش میزان تزریق سوخت به موتور شود و در نتیجه مصرف سوخت به میزان قابل توجهی افزایش می یابد. این مشکل را زمانی متوجه خواهید شد که مسافت پیموده شده توسط خودروی شما نسبت به سوخت تزریق شده کاهش پیدا می کند.
احتراق ناقص موتور
خاموشی و روشن نشدن موتور، همراه با روشن شدن چراغ چک موتور از علائم رایج خرابی سنسور اکسیژن هستند. این مسئله می تواند نشانگر این باشد که شما باید قطعه را بررسی کنید.
کاهش قدرت موتور
یک مخلوط هوا و سوخت که به درستی تنظیم نشده باشد، می تواند باعث مشکلاتی در عملکرد موتور شود. از جمله این مشکلات می توان به شتاب گرفتن نامطلوب خودرو و یا عدم رسیدن به توان کامل اشاره کرد. این مورد می تواند ناشی از فرسودگی سنسور O2 باشد.
انتشار بوی بد
سوخت اضافی در موتور می تواند بوی تخم مرغ فاسد ناشی از گوگرد را ایجاد کند. سوخت اضافی ممکن است به دلیل خرابی سنسور اکسیژن باشد. اگر پس از خرید خودرو اقساطی ایران خودرو با اقساط بلند مدت و یا دیگر شرکت های خودروسازی متوجه این علائم به طور شدیدی در خودروی خود شدید یا اینکه چراغ چک موتور شما روشن شده بود، بهتر است در اولین فرصت یک قرار ملاقات با تعمیرکار خودروی خود بگذارید.
علت از کار افتادن سنسور اکسیژن
سنسورهای O2 به دلایل مختلفی از کار می افتند. علت اصلی خرابی سنسور اکسیژن را می توان نشتی در سیستم اگزوز دانست که به دلیل آسیب به موتور یا نصب نادرست قطعات می باشد. این باعث ایجاد رسوبات روی سنسور می شود و خواندن سطح اکسیژن موجود در جریان اگزوز را دشوار می کند.
اگر این مورد کنترل نشود، می تواند عواقب شدیدی مانند آتش گرفتن موتور را به دنبال داشته باشد. به همین دلیل، مهم است که برای پیشگیری از خرابی سنسور اکسیژن، حسگرهای O2 خودروی خود را به موقع و توسط یک مکانیک مجرب بازدید کنید.
زمان تعویض سنسور اکسیژن
همانطور که پیشتر به بحث درباره آشنایی با سنسور اکسیژن خودرو پرداختیم، دانستیم که این قطعه نیاز به بررسی های دوره ای ندارد و لازم است زمانی که متوجه خراب بودن آن ها شدید، با مراجعه به یک مکانیک حرفه ای، نسبت به تعویض این قطعات اقدام نمایید.
اما اگر به دنبال یک زمان مشخص برای تعویض سنسور O2 هستید، باید بدانید که زمان تعویض سنسور اکسیژن در دستگاه های مختلف، متفاوت می باشد. بنابراین با مطالعه دفترچه راهنمای وسیله نقلیه خود می توانید از این زمان آگاهی پیدا کنید.
همینطور لازم به ذکر است که به شما بگوییم طی کردن مسافت 150 الی 160 هزار کیلومتر برای عوض کردن این حسگر مناسب می باشد.
مراحل تعویض سنسور اکسیژن
سنسورهای اکسیژن یکی از مهمترین اجزای سیستم مدیریت موتور خودروهای مدرن هستند. با گذشت زمان و استفاده معمولی، حسگرهای اکسیژن عملکرد خوب اولیه خود را از دست می دهند و این تا زمانی ادامه پیدا می کند که در نهایت آن ها از کار بیفتند.
در بیشتر موارد، تعویض سنسور اکسیژن یک روش نسبتا ساده است که معمولاً فقط به چند ابزار نیاز دارد. در ادامه این راهنمای گام به گام به بیان مراحل تعویض سنسور O2 پرداخته ایم:
سنسور معیوب را شناسایی کنید
قبل از شروع، ابزار اسکن OBD را به وسیله نقلیه وصل کنید و کدها را بخوانید تا مشخص شود کدام سنسور اکسیژن از کار افتاده است و باید تعویض شود.
با استفاده از جک، وسیله نقلیه را بالا ببرید
پس از شناسایی سنسور معیوب، خودرو را بالا ببرید و آن را روی پایه های جک محکم کنید. مطمئن شوید که وسیله نقلیه را از طرفی بالا برده اید که به شما امکان می دهد به سنسور اکسیژنی معیوب دسترسی پیدا کنید.
کانکتور سنسور اکسیژن را جدا کنید
هنگامی که وسیله نقلیه روی جک قرار دارد، سنسور اکسیژن معیوب را پیدا کرده و کانکتور دسته سیم را جدا کنید.
سنسور اکسیژن را بردارید
با استفاده از سوکت سنسور اکسیژن یا آچار با اندازه مناسب، اقدام به حذف سنسور اکسیژن نمایید.
سنسور اکسیژن معیوب را با سنسور جایگزین مقایسه کنید
سنسور اکسیژن قدیمی را با جایگزین جدید خود تعویض کنید و از قرارگیری صحیح آن اطمینان حاصل نمایید.
سنسور اکسیژن جدید را نصب کنید
پس از تأیید اتصال، سنسور اکسیژن جدید خود را نصب کرده و کابل ها را وصل نمایید.
کدها را پاک کنید
پس از نصب سنسور جدید، نوبت به پاک کردن کدها می رسد. ابزار اسکن OBD را به وسیله نقلیه وصل کرده و کدها را پاک کنید.
وسیله نقلیه را روشن کنید
پس از پاک شدن کدها، سوییچ را مجدد وارد کرده و سپس خودرو را روشن کنید. چراغ چک موتور اکنون باید ناپدید شود و علائمی که تجربه می کردید، کاهش یابند.
سخن پایانی درباره سنسور اکسیژن خودرو
همانطور که مطالعه کردید ما در این مقاله از کیان خودرو سعی کردیم به بررسی دقیق سنسور اکسیژن بپردازیم. بنابراین دانستیم که کار سنسور اکسیژن چیست و در وسیله نقلیه ما چه نقشی را ایفا می کند.
از این رو با توجه به آنچه که خواندیم، دریافتیم که خرابی این سنسورها در خودرو می تواند عواقب سنگینی از نظر مالی برای ما به دنبال داشته باشد. پس بهتر است در صورت شک کردن به خرابی این حسگرها در اسرع وقت به مکانیکی مراجعه نماییم.
همچنین لازم است بدانید از آنجا که سنسورهای اکسیژن نقش قابل توجهی در انتشار گازهای گلخانه ای ایفا می کنند، خراب بودن آن ها می تواند هنگام معاینه فنی خودرو دردسر ساز شود. بنابراین باید بدانید در صورتی که یک یا چند سنسور اکسیژن شما در حین بازرسی آلایندگی خودرو معیوب باشد، به احتمال زیاد نمی توانید با دریافت برگه معاینه فنی از این مراکز خارج شوید.
سوالات متداول
سنسور O2 در کدام قسمت خودرو قرار دارد؟
سنسور O2 را می توان در منیفولد اگزوز یافت که به موتور متصل است و به جمع آوری آلاینده ها کمک می کند. منیفولد مخلوطی از هوا و سوخت را از سیلندرهای موتور دریافت می کند.
چند سنسور اکسیژن در خودرو وجود دارد؟
خودروهای دارای سنسور O2 حداقل یک سنسور در جلوی مبدل کاتالیزوری و همچنین یک سنسور در هر یک از منیفولد اگزوز دارند. تعداد واقعی سنسورهای اکسیژن برای یک خودرو به سال ساخت، مدل و موتور بستگی دارد. با این حال، اکثر خودروهایی که در ادامه نام می بریم دارای چهار سنسور اکسیژن هستند. این ماشین ها عبارت هستند از محصولات شرکت های تویوتا، هیوندای و جیپ.
هنگام تعویض سنسور O2 به چه نکاتی باید توجه کرد؟
به طور کلی، تعویض سنسور اکسیژن نسبتا آسان است. با این حال، چندین مرحله وجود دارد که باید انجام شده تا اطمینان حاصل شود که قطعات در حال نصب به درستی کار می کنند. اول اینکه دسته سیم آسیبی ندیده باشد، دوم اینکه رزوه ها دست نخورده باشند و سوم اینکه هیچ رسوبی روی رزوه ها جمع نشده باشد تا در آن بتوان یک پیچ سنسور جدید را محکم کرد. اگر همه این معیارها رعایت شوند، می توان سنسور را نصب کرد و خودرو دوباره به درستی کار خواهد کرد.
آیا برای تعویض سنسور اکسیژن به ابزار خاصی نیاز است؟
به طور کلی باید گفت خیر. شما به ابزار خاصی برای انجام این کار نیاز نخواهید داشت البته باید توجه داشته باشید که هیچ چیز بهتر از استفاده از وسایل تخصصی یک کار نیست. برخی از ابزارهای استاندار که می توانید برای تعویض سنسور O2 از آن ها استفاده کنید، عبارتند از مجموعه آچارها، روغن مناسب، چکش، برس سیمی و یک چراغ کار.
هزینه تعمیر سنسور اکسیژن چقدر است؟
هزینه تعمیر سنسور اکسیژن وسیله نقلیه شما به عوامل مختلفی چون نوع و مدل ماشین، تعداد سنسورهای قابل تعویض و البته مکانیکی که به آن مراجعه می کنید، وابسته است. بنابراین نمی توان یک قیمت ثابت برای آن مشخص کرد اما آنچه که مسلم است این است که هزینه تعمیر و تعویض سنسور O2 خیلی زیاد نیست بنابراین اگر این حسگرها در ماشین شما خراب شدند، نیازی نیست نگرانی از بابت هزینه های آن داشته باشید.
